Eigenlijk kún je als medezeggenschapper helemaal niet zoveel met de schoolbegroting, relativeert Arnold van Horssen, als econoom werkzaam bij de Algemene Onderwijsbond. “Waar het geld naartoe gaat ligt voor 95 procent vast. Het gaat naar personeel, naar materiaal, naar energie en onderhoud. Dat zijn allemaal steeds terugkerende verplichtingen. Er is maar weinig te kiezen, de invloed die je daar als mr hebt, is zeer beperkt.”

Dat ligt anders bij incidenteel geld, zegt hij. “En daar hebben scholen steeds vaker mee te maken. Elk ministerie wil shinen en komt met een eigen potje en een regeling voor het onderwijs. Allemaal politieke beïnvloeding vanuit Den Haag.”

Interessant adviesrecht

Bij dat incidentele geld is er nog wél wat te kiezen. Dus ligt er een taak voor de medezeggenschapsraad, vindt Van Horssen. “Er zit beleidsruimte. Eerst: gaan we dat geld aanvragen? En twee: wat willen we ermee? Daar is het adviesrecht van de medezeggenschapsraad veel interessanter dan bij die begroting, waar de meeste verplichtingen toch al vast liggen.”

Zijn advies in hoofdzaak: maak gebruik van dat incidentele geld. “Kort door de bocht: al het geld dat je pakken kunt voor het onderwijs, moet je pakken.” Hij realiseert zich wel: het levert extra werk op, dat op het bordje van de schoolleider terechtkomt. “En elke subsidie betekent weer extra voorwaarden, extra papierwerk, extra verantwoording. Het schopt de rust, reinheid en regelmaat op school in de war. In mijn tijd stond de schoolleider nog vooral voor de klas, daar is nu helemaal geen tijd meer voor.”

De stortvloed aan potjes en subsidies is zorgelijk, vindt hij: “Het vertrouwen dat ze op een school zelf wel uit kunnen maken wat goed is voor personeel en leerlingen, ontbreekt in Den Haag blijkbaar. Al die aanvragen zijn werkdrukverhogend en leiden af van waar het om gaat op school: goede pedagogische en didactische processen. Taal en rekenen. Maak de lumpsum adequater, geef het vertrouwen aan onderwijsteams.”

Het is allemaal het gevolg van gewijzigde opvattingen over de taak van het onderwijs, analyseert hij. “Kijk naar het schoolontbijt, de maatschappelijke visie over wat op school thuishoort is enorm veranderd de afgelopen jaren.”

Maak onderscheid

Van Horssen: “Mijn advies is: maak in die begroting nu eens goed onderscheid tussen die vaste uitgaven, die al voor veel jaar vastliggen, en wat er voor het komende jaar nog wél te kiezen valt. Dat is interessant voor een mr. De hoofdlijnen van het beleid liggen voor de komende jaren vast, daar moet je niet te veel over willen praten als mr. Het gaat om het primaire proces, om goed onderwijs geven.”

Val als mr niet in de valkuil om op alle details in te willen gaan, geeft hij nog mee. “Kijk naar al dat incidentele geld: waar willen we dat aan uitgeven, strookt dat met ons meerjarenbeleidsplan? Je moet als medezeggenschapsraad geen schaduwadministratie gaan bijhouden of de potjes goed worden besteed, het gaat om de hoofdlijnen. Hoe strookt dit met ons beleid.”

Blanco cheque

Hij vindt de besteding van incidenteel geld wel een goed onderwerp van gesprek voor een medezeggenschapsraad of een gmr, zegt Van Horssen. “Denk eens na: als er een extra euro binnenkomt, waar zouden we die dan aan willen besteden? Maak eens een lijstje en ga prioriteren, Praat daarover met de schoolleiding. Stel die vraag: stel dat er een morgen een blanco cheque ligt van 10.000 euro, wat zou je ermee willen doen? Je kunt samen een lijstje opstellen en gaan prioriteren. Misschien dat tijdelijke financiële ruimte 1 tot en met 3 al mogelijk maakt. Maak dan de afspraak, dat als er meer ruimte is, dan gaan we het aan 4 en 5 uitgeven. Weet wat je wilt, praat daarover.