Stel je voor dat de verkiezingen voor de medezeggenschapsraad het hele jaar zouden doorlopen. Dat personeelsleden, ouders en leerlingen steeds opnieuw kunnen stemmen via een digitaal portaal, waarop de stand live wordt bijgehouden. En dat de daadwerkelijke samenstelling wordt bepaald met een druk op de knop door de bestuursvoorzitter. Deze gang van zaken bij de scholen voor persoonlijk onderwijs (Svpo), een netwerk van acht middelbare scholen, lag de afgelopen tijd op tafel bij de Landelijke Geschillencommissie Wms. Op een vrijdagochtend in november zat oprichter Misha van Denderen tegenover de commissie. “Na verloop van tijd zien we dat er niet meer zoveel gestemd wordt”, reageerde hij op de vraag wanneer de uitslag van een mr-verkiezing dan precies wordt vastgesteld. Op de vraag wie dat moment bepaalt, klonk een Orwelliaans antwoord: “Het systeem.”

Stemperiode

De ‘doorlopende verkiezing’ van de medezeggenschapsraad werd uitgedragen als een vorm van democratie. Toch heeft het bestuur er nu een streep door gezet in nieuwe mr-reglementen die eind februari naar buiten zijn gebracht. Daarin is een zittingstermijn opgenomen van een jaar, waarbij ook een einddatum voor de stemperiode is vastgelegd.
Kort daarvoor deed de geschillencommissie uitspraak. ‘Gebleken is dat de wijze waarop de verkiezingen tot dusver hebben plaatsgevonden, niet in overeenstemming is met de wms’, aldus de commissie. ‘Ook acht de commissie het in strijd met het wettelijk systeem, dat eenmaal uitgebrachte stemmen achteraf nog kunnen worden gewijzigd en dat een (voorlopige) uitslag ‘live’ wordt getoond.’ Op verschillende punten constateerde de commissie gebreken. Toch velt ze geen oordeel, mede omdat er – in overleg met de medezeggenschapsraad – een nieuw reglement in voorbereiding was.

Referendum

Daarin is ook een andere verandering opgenomen. De medezeggenschapsraad is niet langer gebonden aan een uitslag van het zogenoemde ‘medezeggenschapscollectief’. Vanaf het begin heeft het Svpo-bestuur een eigen, referendum-achtige vorm van inspraak centraal gesteld. Daarbij kunnen alle medewerkers, ouders en leerlingen voorstellen insturen over de eigen school en stemmen over ingediende plannen. In deze constructie verzamelt het bestuur alle voorstellen en bepaalt ze wanneer en in welke vorm ze in stemming worden gebracht. In tegenstelling tot de gemeenschappelijkheid die de term ‘collectief’ impliceert, is het vooral een individuele manier om mee te praten. Een forum voor debat over de consequenties van voorstellen of eventuele alternatieven biedt het bestuur niet.

Minstens zo belangrijk zijn de bevoegdheden: een medezeggenschapscollectief geeft personeel, ouders en leerlingen geen wettelijke rechten. Een medezeggenschapsraad heeft advies- of instemmingsrecht op specifieke onderwerpen. Als er een verschil van inzicht ontstaat met het schoolbestuur, kan de mr haar tanden laten zien en de kwestie voorleggen aan de landelijke geschillencommissie, een onafhankelijk orgaan dat boven de partijen staat. Zoals voormalige mr-leden van de Utrechtse Svpo-school vorig najaar deden.

De geschillencommissie stelt nu in haar uitspraak dat de bevoegdheden van een medezeggenschapsraad niet ingeperkt kunnen worden. Hoewel volgens de commissie niet gebleken is dat de mr feitelijk gebonden was aan de uitslag van het schoolreferendum, kan ze zich wel voorstellen dat de raad dat zo heeft ervaren.

Dit artikel is een geactualiseerde versie van het artikel uit InfoMR. Dat artikel werd afgerond en gedrukt vóór de uitspraak van de Geschillencommisie en de invoering van de nieuwe reglementen.