Die taalgrap kostte me 259 euro
Na de eerste dag verbouwen in mijn nieuwe huis in Ermelo werd ik door de politie aangehouden omdat deze dacht te constateren dat ik door de rode lichten van de spoorwegovergang was gereden. Na wat plichtplegingen gaf ze aan ‘dat ze erover dacht mij een boete te geven’. Ad rem als ik ben antwoordde ik dat ‘ze dit keuzemoment niet onbenut moest laten’. Ze koos, maar het kwartje viel de verkeerde kant op: boete.
De taal in veel beleid en regelingen die ik lees beschrijft ook arbeidsvoorwaarden. Op voorgesteld beleid moeten medezeggenschapsraden vaak instemming of advies geven, of ze zijn medearchitect. Gelukkig vragen medezeggenschapsraden over beoordeling en ontwikkeling regelmatig hulp bij de AOb, want soms is het formuleren van eenvoudige afspraken al moeilijk genoeg.
Als bijvoorbeeld in het taakbeleid staat dat een docent ‘720 uur lesgeeft’, is dat wat anders dan ’gemiddeld 720 uur’, ‘ongeveer 720 uur’, ‘maximaal 720 uur’ of ‘in beginsel 720 uur’. Toch heb ik al deze interpretaties van dat ene zinnetje voorbij zien komen. Vreemd? Welnee! Het ligt er maar net aan vanuit welk oogpunt je ernaar wilt kijken en welk belang je hebt. Er is een groep leidinggevenden en hr-medewerkers die per definitie vinden dat docenten meer moeten doen. Die lezen in zo’n afspraak dat docenten uitgemolken moeten worden tot de laatste druppel extra inzet eruit geperst is. Soms is dat de mores op de school, ook wel gevoed door omstandigheden (bezuinigingen, lerarentekort, concurrentie) maar ik herken vaak een cultuur: lastig te duiden, maar o zo belangrijk.
Zelf geloof ik dat goed gefaciliteerde leraren prachtig onderwijs kunnen maken. Daar hoort bij dat leraren zeggenschap hebben en keuzes kunnen maken. Maar ook dat de leuke en minder leuke kanten van het werk evenwichtig verdeeld worden. Vreemd genoeg is niemand het oneens als ik dat zeg, maar de uitwerking op school is echt wel anders.
Als medezeggenschapper zul je je bezig moeten houden met de formulering van beleid. Wat helpt is de afspraak tegen het licht te houden, er verschillende situaties op toe te passen. Vraag naar de bekende weg: in het voorbeeld taakbeleid naar de ‘720 uur’ en wat bedoeld wordt met ‘een les’. Door interpretaties te delen weet je ook wat de andere kant van de tafel denkt.
Juristen hebben hier een dagtaak aan en sommigen zijn enorm goed in het formuleren van de juiste afspraken. Andere juristen zien er een uitdaging in om bij elke formulering juist een gat te vinden dat ruimte geeft. Neem van mij aan, dat gat is altijd te vinden, kijk maar naar Amerika waar alles is gejuridiseerd.
Taal is nergens gratis, realiseerde ik me bij de overweg in Ermelo. Misschien had het verschil gemaakt als ik deemoedig tegen de agente had gezegd dat het me spijt en dat ik er alles aan zou doen om het in de toekomst te vermijden. Helaas krijg ik zoiets mijn mond niet makkelijk uit. Dat kost dus 259 euro precies.