Vraag altijd steun in fusiediscussie

Het leek een bestuurlijke fusie te worden als vele andere, totdat de medezeggenschapsraad van de openbare vo-school RSG Enkhuizen geen instemming gaf. Wat valt daaruit te leren voor andere mr’s?

“Zo’n fusie is buitencategorie”, zegt Martijn Waaldijk, docent geschiedenis en voorzitter van de mr op RSG Enkhuizen. “We hebben natuurlijk eerder cursussen gedaan, maar bij dit onderwerp was specialistische hulp nodig van mensen die vaker fusies hebben begeleid.”

Dat begon in oktober 2021 met het voornemen van het college van bestuur om bestuurlijk samen te gaan met het interconfessionele Martinuscollege uit Bovenkarspel. Binnen de nieuwe stichting zouden voordelen ontstaan bij ondersteuning, werkgeverschap en het instandhouden van het onderwijsaanbod. De scholen houden hun naam en identiteit, is de belofte.

Budget was geen probleem, zowel bij de AOb als de VOO werd expertise ingehuurd. Waaldijk: “Ze hebben ons niet gestuurd, maar wel gezorgd dat we wisten hoe zaken in elkaar zitten. Dat maakte ons zekerder. In de eerste tijd gaven we adviezen over wat er ontbrak of niet compleet was. Maar eigenlijk heeft het college van bestuur die adviezen naast zich neergelegd, mogelijk in de gedachte dat iedereen wel binnenboord was.”

Voldoende materiaal

De mr had op dat moment nog geen mening, benadrukt de voorzitter. “We probeerden onze kennis te verrijken zodat we de argumenten goed konden afwegen, en om voldoende materiaal te hebben als het een procedure bij de geschillencommissie zou worden. En we hebben vanaf het begin contact gehouden met de achterban. Wat wij wisten, wist ook het personeel.”

Die kennis leidde tot actie. Een deel van de RSG-leraren zocht de publiciteit en de politieke partijen op met pleidooien voor behoud van zelfstandigheid. Op het Martinuscollege bleef het rustig.

De mr in Enkhuizen bemoeide zich niet met de groep RSG-leraren die zich al snel openlijk uitsprak tegen het fusieplan. Waaldijk: “We kenden hun argumenten, maar dat was niet ons debat. Wij moesten eerst alle informatie eruit halen en het gesprek aangaan. Als mr vertegenwoordigen we iedereen, ook de collega’s die voorstander zijn van de fusie.”

Geen behoefte

Als extern toezichthouder op het openbaar onderwijs heeft de gemeenteraad ook een stem bij zo’n besturenfusie. Het politieke debat is daar nog niet gevoerd. Sommige fracties hebben al wel een mening, zoals de Piratenpartij (1 van de 17 zetels). Bob Sikkema: “Met de PvdA en Nieuw Enkhuizen hebben wij zelf onderzoek gedaan. We hebben niet de indruk dat de directeuren zich bewust waren van de weerstand toen de fusie aan ons werd gepresenteerd. Nu het niet is goedgekeurd door de mensen om wie het gaat, zouden de scholen en de wethouder het erbij moeten laten. Zeker omdat de bevolking ook aangeeft dat er geen behoefte is aan grotere scholen.”

Eind november kwamen de colleges van bestuur met de fusie-effectrapportage. De mr van het Martinuscollege gaf instemming, de mr van RSG deed dat niet. In een uitgebreide Besluitenbrief staan stevige woorden, zoals: “De mr is er niet alleen om vragen te stellen en in te stemmen met voorgenomen besluiten, maar er ook juist voor om verbeteringen voor te stellen in de voorgelegde stukken. Dat u vooraf stelt dat door de mr voorgestelde aanpassingen niet mogelijk zijn, vinden wij niet passen bij de houding die het bevoegd gezag richting de medezeggenschap moet hebben.”

De mr-bezwaren komen neer op een gebrek aan nut en noodzaak voor de fusie, te weinig draagvlak in de organisatie, onduidelijkheid en onvoldoende uitwerking van de beoogde voordelen. Als gevolg daarvan is de fusie-effectrapportage onvolledig, stelt de mr. Voorzitter Waaldijk: “De argumenten waardoor we nee zeggen zijn heel duidelijk, ook voor de collega’s.”

Was het eng om zoiets te besluiten? “Op deze school zijn we het gewend met het cvb te discussiëren op basis van argumenten. Het kan knetteren maar daarna bedanken we elkaar en geven we elkaar de hand.”

En nu? “Op de mail staat dat onze bestuurder zich neerlegt bij de uitslag, maar we zijn nog in afwachting van een formele brief.” Die is inmiddels binnen: de fusie is afgeblazen, wel blijft de school samenwerking in de regio zoeken.

Tips van Martijn Waaldijk

• Haal steun bij partijen met ervaring
• Herhaal je vraag totdat je weet hoe iets zit
• Je krijgt niet als eerste met zo’n onderwerp te maken