Het gaat dan bijvoorbeeld om een introductiekamp, kerstviering, excursies of bijlessen of examentrainingen. Voorheen mocht een school een gratis alternatieve activiteit aanbieden voor de kinderen wiens ouders niet betaalden, maar dat is met ingang van 1 augustus dus afgelopen. Alle leerlingen moeten kunnen meedoen aan alle activiteiten die de school aanbiedt. Scholen zijn ook verplicht om dat expliciet in de schoolgids te vermelden.

De ouderbijdrage is daarmee echt vrijwillig en ouders hoeven niemand inzicht te bieden in hun financiële situatie, of een reden op te geven voor het feit dat ze niet willen betalen. De oudergeleding in de medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht op het schoolkostenbeleid en de hoogte en de bestemming van de vrijwillige ouderbijdrage.